ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ
Παθήσεις Ώμου
Στόχος μας είναι να σας εξοικειώσουμε με σημαντικές έννοιες που συνδέονται με παθολογικές καταστάσεις έτσι ώστε να είστε σε θέση να κατανοήσετε μία συνομιλία με τον γιατρό που θα επιλέξετε.
Γενικά
Οι συχνότερες παθήσεις του ώμου είναι οι ακόλουθες:
- Εξάρθρημα ώμου – Υπεξάρθρημα ώμου – Αστάθεια γληνοβραχιονίου άρθρωσης
- ( αποκόλληση επιχείλιου χόνδρου)
- Βλάβη Hill-Sachs
- Ρήξη Τενοντίου Πετάλου
- Σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής
- Ασβεστοποιός Τενοντίτιδα
- Βλάβες SLAP
- Παγωμένος Ώμος (συμφυτική θυλακίτιδα)
- Εξάρθρημα Ακρωμιοκλειδικής
- Αρθρίτιδα Ακρωμιοκλειδικής
- Αρθρίτιδα γληνοβραχιονίου άρθρωσης
Εξάρθρημα / Υπεξάρθρημα ώμου
Άρθρωση είναι το σημείο όπου δύο ή περισσότερα οστά συνδέονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δυνατή η κίνηση του ενός σε σχέση με το άλλο.Ως εξάρθρημα ορίζουμε την μετατόπιση των οστών μιας άρθρωσης έξω από τα όριά της, και ως υπεξαρθρημα την μερική παρεκτόπιση.
Ο εξαρθρωμένος ώμος συνεπώς είναι ένας τραυματισμός κατά τον οποίο η κεφαλή του βραχιονίου οστού εξέρχεται βίαια από την υπόκοιλη αρθρική επιφάνεια του οστού της ωμοπλάτης, που λέγεται ωμογλήνη.
Το εξάρθρημα του ώμου αποτελει το συχνότερο του ανθρωπίνου σώματος.Αυτό συμβαίνει λόγω της ανατομικής διάταξης που έχει και επιτρέπει κινήσεις σε πολλές κατευθύνσεις.Τη στιγμή του εξαρθρήματος η κεφαλή του βραχιονίου λόγω των ασκούμενων δυνάμεων μετακινείται και παραμένει εκτός θέσης, εμπρός από την ωμογλήνη. Για να συμβεί αυτό, τα θυλακοσυνδεσμικά στοιχεία που συγκρατούν την κεφαλή στη θέση της έχουν υποστεί βλάβη.Το αποτέλεσμα της κάκωσης των σταθεροποιητικών στοιχείων του ώμου είναι η αστάθεια της άρθρωσης και ο κίνδυνος υποτροπής του εξαρθήματος.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της αστάθειας του ώμου περιλαμβάνουν
- πόνο σε ορισμένες κινήσεις του ώμου,
- ήχους κρότου ή τριβής (ακουστοί ή αισθητοί)
- οίδημα και εκχύμωση στον ώμο (άμεσα μετά απο υπεξάρθρημα ή εξάρθρημα).
- ορατή παραμόρφωση λόγω παράδοξης θέσης
- απώλεια της λειτουργικότητας της άρθρωσης του ώμου
- λόγω της διαταραχής οι μύες μπορεί να κάνουν σπασμούς, που συχνά αυξάνουν την ένταση του πόνου.
- διαταραχές στην αισθητικότητα, όπως υπαισθησία ή ακόμα και μερική παράλυση, λόγω πίεσης νεύρων.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η αντιμετώπιση της αστάθειας διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική.
Ο στόχος της συντηρητικής θεραπείας είναι η αποκατάσταση της σταθερότητας, της δύναμης και του πλήρους εύρους κίνησης της άρθρωσης.
Η χειρουργική αποκατάσταση γίνεται αρθροσκοπικά οπου η βλάβη εντοπίζεται και ταυτόχρονα αποκαθίσταται.
Αποκόλληση επιχείλιου χόνδρου
Η συνηθέστερη βλάβη αποτέλεσμα εξαρθρήματος είναι η αποκόλληση του επιχείλιου χόνδρου (ενός ινοχόνδρινου δακτυλίου που περιβάλλει την ωμογλήνη και τη βαθαίνει, εμποδίζοντας έτσι το εξάρθρημα της κεφαλής).
Αυτό που έχει παρατηρηθεί είναι ότι όσο μικρότερη η ηλικία του πρώτου εξαρθρήματος και όσο μεγαλύτερο το επίπεδο δραστηριοτήτων του ασθενούς, τόσο αυξάνει η πιθανότητα υποτροπής του εξαρθρήματος στο μέλλον. Έτσι, για έναν ασθενή 20 ετών με αθλητικές δραστηριότητες η πιθανότητα να υποστεί δεύτερο εξάρθημα ώμου ανεξάρτητα από τη συντηρητική θεραπεία που ακολούθησε στο πρώτο εξάρθρημα, πλησιάζει το 100%.
Συνεπώς η αρθροσκοπική αποκατάσταση αποτελεί θεραπεία εκλογής σε νεότερους ασθενείς.
Βλάβη Hill-Sachs
Είναι αποτέλεσμα εξαρθήματος της γληνοβραχιονίου άρθρωσης.Συμβαίνει εμβύθιση (εμπιεστικό κάταγμα ) της οπίσθιας επιφάνεια της κεφαλής του βραχιονίου (βλάβη Hill-Sachs) η οποία προσκρούει στην πρόσθια επιφάνεια του χείλους της ωμογλήνης.
Ανάλογα με την έκταση της βλάβης υπάρχουν και αντίστοιχες αρθροσκοπικές τεχνικές αποκατάστασης.
Ρήξη Τενοντίου Πετάλου
Με τον όρο τενόντιο πέταλο χαρακτηρίζονται οι 4 μύες που περιβάλλουν την κεφαλή του βραχιόνιου οστού. Οι μύες αυτοί είναι ο υπερακάνθιος, ο υπακάνθιος, ο υποπλάτιος και ο ελλάσον στρογγύλος. Οι μύες καταλήγουν στους τένοντες μέσω των οποίων καταφύονται και κινούν τα οστά.
Αποτέλεσμα της ρήξεως είναι η εμφάνιση
- πόνου και αδυναμίας (συνήθως αντανακλά το μέγεθος της ρήξεως) κατά τις κινήσεις,
- πόνος κατα την χρήση του ώμου ιδίως μετά από αντίσταση (κατά την απαγωγή και τις στροφικές κινήσεις)
- πόνος που αντανακλά στη μεσότητα του βραχίονα
- πόνος εντονότερος τη νύχτα, συχνά αφυπνίζει τον πάσχοντα.
- απώλεια δύναμης (δυσκολεύεται ή δεν δύναται να ανυψώσει το άνω άκρο πάνω από το επίπεδο του ώμου).
- ∆υσκαμψία ή απώλεια κινητικότητας
Το ιστορικό και η κλινική εξέταση είναι συνήθως διαγνωστικά. Ο παρακλινικός έλεγχος περιλαμβάνει την υπερηχογραφική απεικόνιση και αν απαιτείται την μαγνητική τομογραφία. Ο παρακλινικός έλεγχος συχνά χρησιμοποιείται προς επιβεβαίωση της διάγνωσης και για τον καλύτερο σχεδιασμό της θεραπείας.
Μια ρήξη του τενοντίου πετάλου μπορεί να είναι μερική ( να μην αφορά όλο το πάχος του τένοντα) ή πλήρης (ολικού πάχους).
Μία μερική ρήξη μπορει αρχικά να αντιμετωπιστεί συντηρητικά (με φυσιοθεραπεία και μυική ενδυνάμωση).Στην κλινική πράξη διαπιστώνεται οτι η πλειονότητα των ρήξεων αφορά ρήξεις ολικού πάχους στις οποίες η χειρουργική θεραπεία αποτελεί μονόδρομο.Ειδικά σε πλήρεις ρήξεις, πέραν των λειτουργικών ενοχλημάτων, υπάρχει και ο κίνδυνος ανάπτυξης αρθροπάθειας (Rotator cuff arthropathy)εάν αυτές αφεθούν μακροπρόθεσμα χωρίς θεραπεία.
Η θεραπεία εκλογής σχεδόν για το σύνολο των ρήξεων του τενοντίου πετάλου είναι η αρθροσκοπική αποκατάσταση.
Ασβεστοποιός Τενοντίτιδα
Με τον όρο «ασβεστοποιός τενοντίτιδα» εννοούμε την πάθηση κατά την οποία έχουμε εναπόθεση αλάτων ασβεστίου, συνήθως υδροξυαπατίτη, σε περιαρθρικούς ιστούς και κυρίως στους τένοντες κοντά στα σημεία που προσκολλώνται πάνω στα οστά. Η εναπόθεση αλάτων ασβεστίου μπορεί να είναι διάχυτη ή να συσσωρεύεται σε ένα σημείο, οπότε είναι ακτινολογικά ορατή. . Η εμφάνιση της νόσου είναι πιό συχνή στους ενήλικες μεταξύ 30 και 50 ετών και είναι λίγο πιό συχνή στις γυναίκες.
Τα συμπτώματα είναι ανάλογα της βασικής αιτίας του προβλήματος.
Το κύριο σύμπτωμα είναι ο πόνος με ποικίλους όμως χαρακτήρες
- Ο πόνος είναι πιθανό να έχει εξάρσεις και υφέσεις
- να μεταβάλλεται ή να είναι συνεχής
- να ακτινοβολεί σε ολόκληρο το χέρι
- να γίνεται αντιληπτός στην διάρκεια συγκεκριμένων κινήσεων ή κατά την νυκτερινή ανάπαυση.
- συχνά ακτινοβολεί από τον ώμο, περιφερικά πρός την κατάφυση του δελτοειδούς μυός και, λιγότερο συχνά, πρός τον αυχένα.
- επιδεινώνεται με την άρση του άνω άκρου πάνω από το επίπεδο του ώμου ή όταν ο ασθενής ξαπλώνει πάνω στον ώμο του.
- Ο πόνος μπορεί να ξυπνά τον ασθενή.
Άλλα συμπτώματα αποτελούν τα ακόλουθα
- Μυϊκή αδυναμία
- δυσκαμψία (Περιορισμός της κίνησης που μπορεί να καταλήξει σε «Σύνδρομο Παγωμένου Ώμου»)
- ήχος κατά την κίνηση του ώμου.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία της ασβεστοποιού τενοντίτιδας μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική και η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από το στάδιο της ασβεστοποίησης και την ένταση των συμπτωμάτων.
Στις θεραπευτικές μας επιλογές είναι:
- Παγοθεραπεία
- Ιοντοφόρεση με χρήση αντιφλεγμονώδους ή κορτιζονούχου φάρμακου.
- χρήση των εξωσωματικών οστικών κυμάτων (Shock Wave) σε συνδυασμό με διατάσεις.
- Θεραπευτικό Υπέρηχο (με αμφιλεγόμενα όμως οφέλη)
- Κινητοποίηση της άρθρωσης (mobilization), στα όρια του πόνου, με στόχο την αύξηση του εύρους κίνησης.
- Μυϊκή ενδυνάμωση.
- Σε περίπτωση εγκατεστημένου «Συνδρόμου παγωμένου ώμου», θεωρείται απαραίτητη η χρήση του μηχανήματος CPM (Παθητικής κινητοποίησης του Ώμου).
- Ασκήσεις Ιδιοδεκτικότητας.
Αν αποτύχουν τα παραπάνω μη επεμβατικά μέσα, η λύση είναι η χειρουργική αφαίρεση του τόφου ασβεστίου που έχει αποτεθεί μέσα στον τένοντα. Η επέμβαση αυτή σήμερα γίνεται αρθροσκοπικά. Με την αρθροσκόπηση ανευρίσκεται η εστία της ασβεστοποίησης και αναρροφάται. Μετεγχειρητικά το άνω άκρο τοποθετείται σε φάκελο ανάρτησης για περίπου μία εβδομάδα και εν συνεχεία, ακολουθείται πρόγραμμα φυσιοθεραπείας με έμφαση στο εύρος κίνησης.
Βλάβες SLAP
Αποτελεί παθολογία που έγκειται στην αποκόλληση του ανωτέρου τμήματος του επιχειλίου χόνδρου της ωμογλήνης.Απο το ίδιο σημείο εκφύεται η μακρά κεφαλή του δικεφάλου τένοντα.
Η πάθηση είναι συχνή σε αθλητές του βόλλευ, του χάντμπολ και σε ρίπτες.
Η διάγνωση απαιτεί καλή κλινική εξέταση και μαγνητική τομογραφία με ενδαρθρική έγχυση σκιαγραφικού ( MRI arthrogram) . Η θεραπεία είναι χειρουργική και συγκεκριμένα η βλάβη συρράπτεται και αποκαθίσταται αρθροσκοπικά.
Παγωμένος Ώμος
Τι είναι ο παγωμένος ώμος;
Ο παγωμένος ώμος είναι μια κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και δυσκαμψία λόγω του συνδετικού ιστού ο οποίος καλύπτει την άρθρωση του ώμου. Ο ασθενής αισθάνεται προοδευτικά αυξανόμενο σε ένταση πόνο στον ώμο και περιορισμό όλων των κινήσεων της άρθρωσης( τόσο των ενεργητικών όσο και των παθητικών), σε όλες τις κατευθύνσεις.
Ο αρθρικός θύλακος όταν φλεγμένει οδηγεί σε μειωμένη ελαστικότητα των ιστών και το αποτέλεσμα αυτής της διεργασίας είναι το επονομαζόμενο σύνδρομο του παγωμένου ώμου. Είναι πάθηση συνήθης στην ηλικία 50-80 ετών και δείχνει προτίμηση σε ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη ή άλλο αυτοάνοσο νόσημα.
Η πάθηση εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία έχει τρία στάδια και διαρκεί 12-24 μήνες.
Ποιά τα αίτια του συνδρόμου παγωμένου ώμου;
Αν και το ακριβές αίτιο δεν είναι γνωστό θεωρείται ότι ευθύνεται κάποιος ενδαρθρικός τραυματισμός της άρθρωσης του ώμου ή των γειτονικών ιστών. Ο παγωμένος ώμος εμφανίζεται περισσότερο σε περιπτώσεις όπου δεν έχει εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπεία όπως μετά από κρίσεις τενοντίτιδας σε κάποιον απο τους τένοντες που περιβάλλουν την άρθρωση.Επίσης εμφανίζεται περισσότερο σε περιπτώσεις όπου ο ώμος έχει ακινητοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ( π.χ μετά από χειρουργική επέμβαση, εγκεφαλικά επεισόδια και κατάγματα).Σε σπάνιες περιπτώσεις εμφάνισης του συνδρόμου στον έναν ώμο παρατηρείται εμφάνιση του και στον ετερόπλευρο ώμο μετά από 12 – 24 μήνες.
Συμπτώματα του συνδρόμου του παγωμένου ώμου
Τα συμπτώματα που σχετίζονται με τον παγωμένο ώμο αναπτύσσονται σταδιακά. Αρχικά οι ασθενείς βιώνουν μια ενόχληση στον ώμο η οποία εξελίσσεται σε βύθιο πόνο με ποικίλες αντανακλάσεις. Ο πόνος περιορίζει τις κινήσεις της άρθρωσης και τελικά υπάρχει δυσκαμψία δηλαδή περιορισμό σε όλες τις κινήσεις αλλά περισσότερο στην ανύψωση και στις στροφικές κινήσεις(έσω-έξω) .
Διάγνωση συνδρόμου παγωμένου ώμου
Η διάγνωση του παγωμένου ώμου είναι κλινική, και βασίζεται σε δύο χαρακτηριστικά ευρήματα:
- επώδυνο περιορισμό της κίνησης σε έναν ακτινολογικά φυσιολογικό ώμο
- φυσική πορεία της νόσου η οποία ακολουθεί τρία στάδια:
Πρώτο στάδιο (Εισβολή): Εισβολή πόνου και έναρξη μείωσης του εύρους κινήσεων απαγωγής και στροφών.
Δεύτερο στάδιο (Σταθεροποίηση): Μείωση του πόνου με σταθεροποίηση, και εγκατάσταση μεγάλης δυσκαμψίας. Ο ώμος δεν απάγεται, και δεν κάνει στροφές. Ο πόνος μονιμοποιείται.
Τρίτο στάδιο (Ανάρρωση, αποκατάσταση): Ο πόνος μειώνεται σταδιακά και οι κινήσεις επανέρχονται επίσης σταδιακάΤα ακόλουθα κριτήρια αποτελούν την βάση για την διάγνωση του συνδρόμου:
- η αργή εμφάνιση της πάθησης,
- πόνος στην κατάφυση του δελτοειδή,
- νυχτερινός πόνος,
- μειωμένη και επώδυνη πρόσθια κάμψη και έξω στροφή τόσο στις ενεργητικές, όσο και στις παθητικές κινήσεις.
Η υποκειμενική ( λήψη ιστορικού) και αντικειμενική ( κλινική εξέταση ) αξιολόγηση είναι αρκετές για να οδηγήσουν στην διάγνωση του συνδρόμου του παγωμένου ώμου.
Θεραπεία παγωμένου ώμου
Από την στιγμή όπου θα εγκατασταθεί το σύνδρομο του παγωμένου ώμου η θεραπεία εστιάζεται στην διατήρηση της κινητικότητας και της δύναμης του ώμου. Η καλύτερη θεραπεία όμως είναι η πρόληψη. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει κάθε τραυματισμός του ώμου να αποκαθίσταται πλήρως σύμφωνα με συγκεκριμένα πρωτόκολλα θεραπείας.
Πολύ βασικό είναι η αποφυγή των δραστηριοτήτων που επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Αυτό βοηθά τον οργανισμό μας να επουλώσει τους τραυματισμένους ιστούς και να μειώσει την φλεγμονή.
Θεραπεία με Υαλουρονικό Νάτριο: Τα τελευταία χρόνια (από το έτος 2005) χρησιμοποιείται με επιτυχία η θεραπεία με υπακρωμιακές ή ενδαρθρικές ενέσεις Υαλουρονικού Νατρίου στον ώμο σε συνδυασμό με φυσικοθεραπεία.
Η Φυσικοθεραπεία για το σύνδρομο του παγωμένου ώμου περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
- Τεχνικές μάλαξης μαλακών μορίων
- Ηλεκτροθεραπεία/Υδροθεραπεία
- Λειτουργική κινησιοπερίδεση
- Ασκήσεις βελτίωσης της ελαστικότητας των μυών του ώμου
- Αρθρική κινητοποίηση
- Θερμοθεραπεία ή παγοθεραπεία
Σε περιπτώσεις όμως όπου το σύνδρομο ανθίσταται στην συντηρητική αντιμετώπιση η συμφυσιόλυση με αρθροσκοπική παρέμβαση αποτελεί χειρουργική λύση, ενώ η απότομη κινητοποίηση υπό αναισθησία (μέθη) αποτελεί αξιόπιστη μη επεμβατική τεχνική.
Εξάρθρημα Ακρωμιοκλειδικής
Ως εξάρθρημα ακρωμιοκλειδικής χαρακτηρίζεται η παρεκτόπιση (μερική ή πλήρης) της επαλληλίας μεταξύ των αρθρικών επιφανειών κλείδας και ακρωμίου (οστό της ωμοπλάτης). Η ακρωμιοκλειδική είναι μία άρθρωση με μεγάλη σταθερότητα και όχι μεγάλο εύρος κίνησης λόγω των ισχυρών συνδέσμων που την περιβάλλουν. Ο συνήθης μηχανισμός τραυματισμού είναι απο άμεση πλήξη στην άνω επιφάνεια του ώμου. Κύρια συμπτώματα είναι ο οξύς πόνος, η πλήρης αδυναμία κίνησης της άρθρωσης, η παραμόρφωση της άρθρωσης και η πιθανή ύπαρξη αιματώματος της περιοχής (μελάνιασμα).
Υπάρχουν διάφοροι τύποι ταξινόμησης βάση των οποίων ακολουθούμε αντίστοιχη θεραπευτική προσέγγιση (συντηρητική ή χειρουργική).
Η χειρουργική αντιμετώπιση βασιζεται στις ακόλουθες ενδείξεις:
- Αποτυχία συντηρητικής θεραπείας
- Κοσμητικοί λόγοι
- Ανάγκη εργασίας με τον ώμο σε απαγωγή και κάμψη 90°
- Χειρωνάκτες
- Αθλητές
Αν και έχουν περιγραφεί περίπου 60 χειρουργικές τεχνικές η βασική φιλοσοφία του χειρουργείου σήμερα έγκειται στα ακόλουθα
1.Εκτομή συμπτωματικής ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
2.Σταθεροποίηση ακρωμιοκλειδικής, κορακοκλειδικής, δυναμική μεταφορά μυών.Τα αποτελέσματα της χειρουργικής θεραπείας είναι πολύ καλά με ποσοστά επιτυχίας που ξεπερνούν το 90%.
Αρθρίτιδα Ακρωμιοκλειδικής
Αποτελεί πάθηση που χαρακτηρίζεται απο μη αναστρέψιμη φθορά του αρθρικού χόνδρου μεταξύ του ακρωμίου και της κλείδας.Η βλάβη του αρθρικού χόνδρου οφείλεται στο γεγονός ότι, στην μικρή επιφάνεια της άρθρωσης εφαρμόζονται πολύ μεγάλες δυνάμεις κατά την κίνηση του ώμου.
Η χρόνια καταπόνηση της άρθρωσης, ιδιαίτερα σε αθλητές ρήψεων και σε επαγγέλματα που απαιτούν άρση βαρών, οδηγεί σε αρθρίτιδα. Η καταστροφή του χόνδρου έχει ως αποτέλεσμα η κίνηση της κλείδας ως προς το ακρώμιο να γίνεται επώδυνη.
Η αρθρίτιδα ακρωμιοκλειδικής επιβεβαιώνεται με απλές ακτινογραφίες, στις οποίες παρατηρούνται:
- στένωση του μεσάρθριου διαστήματος και
- σχηματισμός οστεοφύτων (παθολογικό έκτοπο οστούν).
Πρόκειται για μία προοδευτικά επιδεινούμενη πάθηση που συνήθως δεν αντιμετωπίζεται με συντηρητικά μέτρα. Η αντιμετώπιση της συνίσταται σε αρθροσκοπική αφαίρεση του περιφερικού άκρου της κλείδας.
Αρθρίτιδα γληνοβραχιονίου άρθρωσης
Η γληνοβραχιόνιος άρθρωση σχηματίζεται απο μία σφαίρα,την κεφαλή του βραχιονίου η οποία αρθρώνεται με την αβαθή οστική ωμογλήνη.Η ωμογλήνη αποκτά μεγαλύτερο βάθος ενισχυόμενη απο τον επιχείλιο χόνδρο και απο τον αρθρικό θύλακο του ώμου.
Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική διαταραχή που προοδευτικά οδηγεί στην καταστροφή της εξωτερικής επικάλυψης των οστών που σχηματίζουν την άρθρωση.
Τα κυριότερα συμπτώματα και σημεία της αρθρίτιδας του ώμου είναι:
- Πόνος
- Περιορισμός των κινήσεων του ώμου
- Ήχος που αναπαράγεται κατά τις κινήσεις του ώμου
- Φλεγμονή στην περιοχή της άρθρωσης (ερυθρότητα,οίδημα,αύξηση τοπικά της θερμότητας).
Στα αρχικά στάδια της νόσου η θεραπεία με συντηρητικά μέσα ενδεχομένως να αποφέρει οφέλη.
Εάν τα συντηρητικά μέσα αποτύχουν και ο πόνος εγκατασταθεί ακόμη και σε ηρεμία το πιθανότερο είναι πως θα χρειαστεί να γίνει ολική αντικατάσταση της άρθρωσης του ώμου. Είναι δυνατόν να προταθεί ολική αρθροπλαστική του ώμου ή αντικατάσταση του άνω μέρους του βραχιονίου (ημιαρθροπλαστική).
